باتری خودرو یکی از اجزای اساسی هر اتومبیل است که تمامی خودروها فارغ از کلاس بدنه یا نوع پیشرانه از آن بهره‌مند هستند. باتری‌های خودرو از ابتدای تولد اتومبیل‌ها در این ماشین‌های صنعتی حضور داشته‌اند و با وجود تغییر قسمت‌های مختلف خودروها، تحول چندانی در حوزه باتری خودرو رخ نداده است.
اکثر مشتریان ایرانی باتری خودرو را با دو نوع باتری آب اسیدی و باتری اتمی می‌شناسند. با این حال جالب است بدانید که هشت نوع باتری خودرو مختلف وجود دارد که هرکدام از آن‌ها مزایا و معایب خود را دارند. با ما در ادامه این مقاله از آپشن کار همراه باشید تا به بررسی انواع باتری خودرو و عملکرد آن‌ها بپردازیم.
باتری خودرو چیست؟
باتری خودرو یک باتری قابل شارژ است که برای روشن کردن وسیله نقلیه و تامین برق سایر قسمت‌های خودرو استفاده می‌شود. وظیفه اصلی این قطعه تامین انرژی استارت و سایر قسمت‌های برقی خودرو همچون چراغ‌ها، سیستم صوتی و برف پاک‌کن‌ها است.
چرا چند نوع باتری خودرو وجود دارد؟
همان‌طور که در مقدمه مطلب اشاره کردیم، هشت نوع باتری مختلف برای استفاده در خودروها وجود دارد. علت این تنوع بالا، نیازهای مختلف انواع اتومبیل‌ها است. همچنین نوع باتری مورد استفاده براساس میزان قدرتی که از آن مطالبه می‌شود، متفاوت است. خودروهای مدرن نیز نیازهای متفاوتی در حوزه انرژی و برق دارند. در ادامه نگاهی به هشت نوع باتری خودرو مرسوم در زمان حال خواهیم داشت.
نوع اول، باتری سرب اسیدی یا سلول مرطوب
باتری‌های سرب اسیدی قدیمی‌ترین و مرسوم‌ترین نوع باتری خودرو هستند و از نظر قیمت نیز در رده ارزان‌ترین باتری‌های اتومبیل طبقه بندی می‌شوند. این نوع از باتری معمولاً از 6 سلول سربی با محلول الکترولیت مایع اسید سولفوریک و آب ساخته شده و ولتاژ 12.6 ولت را با شارژ کامل ایجاد می‌کند.
باتری‌های اسید سربی در صورتی که به سرویس‌های دوره‌ای آن‌ها توجه شود، باتری‌های قابل اعتمادی خواهند بود. محلول الکترولیت موجود در این باتری‌ها باید به صورت دوره‌ای تجدید شود و در صورتی که باتری 50 درصد از حجم محلول الکترولیت خود را از دست بدهد، تقریبا کارایی نخواهد داشت. همچنین این باتری‌ها فقط به صورت عمودی قابل نصب هستند چرا که در صورت نصب افقی امکان ریختن محلول الکترولیت به بیرون وجود دارد.
نوع دوم، باتری نقره‌ای کلسیمی
باتری نقره‌ای کلسیمی نوع پیشرفته‌تری از باتری خودرو است که به جای صفحات تشکیل شده از آلیاژ سرب-آنتیموان، از صفحات نقره ای–کلسیمی استفاده می‌کند. این باطری همچنان از محلول الکترولیت استفاده می‌کند اما این صفحات پلمب شده‌اند و قابل باز شدن نیستند، در نتیجه نیازی به تعمیر و نگهداری ندارند.
باتری نقره‌ای کلسیمی در برابر خوردگی مقاوم است و دوام بیشتری در شرایط جوی سخت از خود نشان می‌دهد. با این حال شارژ کردن آن به انرژی بیشتری نیاز دارد و در صورت سولفاته شدن (آسیب دیدن صفحات باتری) قابلیت‌های خود را از دست می‌دهد.
نوع سوم، باطری مرطوب پیشرفته یا EFB
باطری‌های EFB نوع بهینه شده‌ای از باتری‌های مرطوب هستند. باتری‌های EFB از همان سیستم صفحات آلیاژی و محلول الکترولیت استفاده می‌کنند اما پلمب شده‌اند و دوام بیشتری نسبت به باطری‌های سرب اسیدی ساده دارند.
برای درک بهتر تفاوت باتری EFB با باتری سرب اسیدی، باید توجه کنید که یک باتری عادی می‌تواند انرژی لازم برای 30 هزار استارت را در دوره حیات خود تامین کند، در حالی‌که باتری EFB قادر است تا 85 هزار استارت را در مدت مشابه ایجاد کند. باتری EFB به عنوان یک باتری بادوام برای وسایل نقلیه با سیستم استارت ساده معرفی شده است.
نوع چهارم، باتری سلول ژل یا سلول خشک
باتری‌های ژل یا سلول خشک به عنوان نوعی از باتری خودرو شناخته شده‌اند که فاقد محدود الکترولیت هستند. این نوع از باتری در دسته بندی باتری VRLA قرار می‌گیرند و فوق‌العاده ایمن هستند.
ساختار باطری ژل همانند باتری سرب اسیدی ساده است، با این تفاوت که افزودن سیلیس به محلول الکترولیت ، آن را به ژل تبدیل می‌کند. همچنین به جای آنتیموان در صفحات آلیاژی، از کلسیم استفاده شده است. این نوع باتری در برابر ضربه مقاوم‌تر است و چرخه عمر طولانی‌تری دارد.
نوع پنجم، باتری حصیری شیشه ای جاذب (AGM)
توسعه وسایل نقلیه مدرن که به سطح بیشتری از انرژی نیاز دارند، سبب شده است تا باتری‌های AGM به تولید برسند. این نوع از باتری‌ها ساختاری شبیه باتری‌های مرطوب دارند اما یک صفحه جداکننده از جنس فایبرگلاس که به حصیر شیشه‌ای شهرت دارد، محلول الکترولیت را جذب کرده و آن را در خود نگه می‌دارد. باتری‌های AGM در دسته باتری‌های VRLA قرار می‌گیرند.
این باتری می تواند تا 5 برابر سریعتر شارژ شود و 3 برابر عمر چرخه بیشتری را نسبت به باتری های معمولی ارایه دهد. همچنین می تواند تا 80 درصد از محلول الکترولیت خود را از دست بدهد و همچنان فعالیت کند. این نوع از باتری در خودروهای هیبریدی و پلاگین هیبریدی که از سیستم بازیابی انرژی ترمز بهره می‌برند استفاده می‌شود و البته قیمت بسیار بالاتری نسبت به انواع دیگر باتری خودرو دارد.
نوع ششم، باتری چرخه عمیق
باتری‌های چرخه عمیق نوع بادوام‌تری از باتری‌های اسیدی هستند که از صفحات باتری ضخیم‌تر و محلول الکترولیت غلیظ‌تری بهره می‌برند. باتری چرخه عمیق برای تامین انرژی پایدار با شدت جریان کمتر و در مدت طولانی‌تر مفید است، از این رو در وسایل تفریحی، ماشین‌های گلف و قایق‌های تفریحی کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد. به باتری چرخه عمیق، باتری دریایی نیز گفته می‌شود.
نوع هفتم، باتری لیتیوم یون
باتری لیتیوم یون نوع مرسوم مورد استفاده در خودروهای الکتریکی و هیبریدی است. این نوع از باتری نسبت به باطری‌های سرب اسیدی وزن کمتری دارد، انرژی بیشتری را در خود نگه می‌دارد، شارژ دهی بهتری دارد و در زمان کوتاه‌تری شارژ می‌شود. باتری‌های لیتیوم یون نسبت به باطری‌های عادی گران‌تر هستند اما عمر بسیار بیشتری نیز دارند. سازندگان باطری‌های لیتیوم یونی این قطعات را برای مدت 5 الی 8 سال ضمانت می‌کنند اما پیش‌بینی می‌شود که یک باتری لیتیوم یون عمری بین 10 الی 20 سال داشته باشد.
نوع هشتم، باتری نیکل متال هیدرید
محدودیت‌های استفاده از باتری لیتیوم یونی در وسایل نقلیه هیبریدی و الکتریکی سبب شد تا باتری NiMH (هیدرید نیکل-فلز) اختراع شود. این نوع از باتری چرخه عمر طولانی‌تری نسبت به باتری‌های لیتیوم یونی دارد و در خودروهای پلاگین هیبریدی و الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال باتری‌های نیکل متال هیدرید بسیار گران هستند و باید به صورت دائمی خنک نگه داشته شوند، چرا که در صورت گرم شدن به سرعت انرژی خود را از دست می‌دهند.
جمع‌بندی
در این متن هشت نوع باتری خودرو مختلف را مورد بررسی قرار دهیم که حاصل آن یک روند تدریجی از توسعه باتری خودرو بوده است. تردیدی وجود ندارد که این روند در آینده نیز ادامه خواهد یافت و شاهد معرفی انواع جدیدی از منابع انرژی الکتریکی برای خودروها خواهیم بود.
خرید باتری برای مشتریان ایرانی همواره پرسش برانگیز بوده است. سطوح مختلفی از باتری‌های مختلف با فناوری‌های ساخت گوناگون در بازار به چشم می‌خورند و با قیمت‌های متنوعی به دست مصرف کنندگان می‌رسند. نوع باتری مورد استفاده هر خودرو در دفترچه راهنمای آن مشخص شده است اما مالکین خودرو می‌توانند از طریق مشورت با متخصصان، نسبت به انتخاب و خرید باطری مورد نظر خود اقدام کنند. فروشگاه اینترنتی آپشن کار همواره میزبان شما مشتریان عزیز خواهد بود.
