خودروهای مدرن سال‌هاست که به سیستمی با نام ترمز ضد قفل مجهز شده‌اند که اختصار ABS نامیده می‌شود. کار این سیستم جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها در هنگام ترمز گیری است تا به این ترتیب از سر خوردن خودرو و از دست رفتن کنترل آن جلوگیری کند. این سیستم برای اولین بار در سال ۱۹۷۸ و روی مرسدس بنز S کلاس اتاق W116 به صورت گسترده به بازار عرضه شد.
طی سال‌های متمادی سیستم ترمز ضد قفل آن قدر عملکرد خوب و رضایت‌بخشی را از خود نشان داد که از سال ۲۰۰۴ داشتن آن برای تمامی خودروها در اروپا اجباری شد. در ادامه این مقاله از سایت آپشن کار قصد داریم نحوه کارکرد سیستم ABS و همینطور دلایل روشن شدن چراغ ABS در پشت آمپر خودرو را برای شما مخاطبین عزیز شرح دهیم؛ لطفا تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
کارکرد و اجزای سیستم ترمز ABS
اساس کاری ترمز ABS بر این استوار است که از قفل شدن چرخ‌ها جلوگیری کند تا مبادا کنترل خودرو از دست برود. برای این کار سیستم ABS دارای اجزای مختلفی نظیر سنسور سرعت، سوپاپ‌ها، پمپ و کنترلر است.
سنسور سرعت با تشخیص اختلاف سرعت در چرخ‌ها می‌تواند قفل شدن آن‌ها در هنگام ترمزگیری را تشخیص دهد و به این ترتیب داده‌ها را به یونیت اصلی انتقال می‌دهد. سپس موتور یونیت اصلی روشن شده و به صورت متناوب سوپاپ‌ها را باز و بسته می‌کند تا چرخ‌ها قفل نشوند. این سوپاپ‌ها در حقیقت در مسیر انتقال روغن به سمت چرخ‌ها هستند و باز و بسته شدن آن‌ها باعث کاهش و افزایش سریع نیروی ترمز در چرخ‌ها می‌شود تا به این ترتیب چرخ قفل نشود.
سیستم ABS می‌تواند بسته به نوع خودرو انواع مختلفی هم داشته باشد مانند ترمزهای چهار کاناله چهار سنسور، سه کاناله چهار سنسور، سه کاناله سه سنسور، دو کاناله چهار سنسور و تک کاناله تک سنسور. منظور از سنسور تعداد چرخ‌هایی است که سنسور سرعت می‌تواند سرعت آن‌ها را محاسبه کند و منظور از کانال نیز تعداد چرخ‌هایی است که سیستم ABS روی آن‌ها کنترل دارد. برای مثال در سیستم سه کاناله چهار سنسور، گرچه همه چرخ‌ها دارای سنسور مجزا هستند، اما برای دو چرخ عقب تنها یک سوپاپ به صورت مشترک در یونیت ABS قرار دارد، اما در سیستم چهار کاناله چهار سنسور برای هر یک از چرخ‌های خودرو یک سوپاپ جداگانه درون یونیت قرار دارد.
یکی از اجزای مهم سیستم ترمز ضد قفل چراغ هشدار آن است که در پشت آمپر خودروها کار گذاشته می‌شود. اگر هرگونه مشکلی در عملکرد سیستم ضد بلوکه ترمز وجود داشته باشد، چراغ هشدار این سیستم در پشت آمپر روشن خواهد شد. روشن شدن این چراغ می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
۵ دلیل اصلی روشن شدن چراغ ABS در خودروها
عوامل و علل زیادی می‌توانند باعث روشن شدن چراغ هشدار ABS در پشت آمپر خودرو شوند، با این وجود روشن شدن این چراغ به این معنا نیست که حتماً به طور مستقیم مشکلی در سیستم ضد بلوکه وجود دارد حتی ایراد در سایر سنسورها و بخش‌های خودرو و اتصالات آن‌ها می‌تواند باعث روشن شدن چراغ ABS شود.
در ادامه ۵ دلیل اصلی برای روشن شدن چراغ ABS را با هم مرور خواهیم کرد:
1. پایین بودن سطح روغن ترمز
روغن ترمز نقش مهمی در کنترل فشار ترمز در سیستم دارد و عملکرد سیستم ABS نیز به روغن ترمز وابسته است. خودروها مجهز به مخزنی برای روغن ترمز هستند و در هنگام پایین رفتن سطح روغن ترمز باید این مخزن را دوباره پر کرد. اگر در سیستم ترمزگیری نشتی روغن وجود داشته باشد، سطح روغن ترمز پایین می‌رود. پایین رفتن سطح روغن ترمز می‌تواند باعث روشن شدن چراغ ABS در پشت آمپر خودرو شود؛ بنابراین در چنین مواقعی اولین کاری که باید بکنید چک کردن سطح روغن ترمز است.
۲. خرابی سنسور سرعت
سنسور سرعت قطعه‌ای است که در چرخ‌های خودرو کار گذاشته می‌شود تا سرعت چرخش هر چرخ را محاسبه کند. اطلاعات این سنسور برای عملکرد سیستم ABS بسیار حیاتی است. چون سیستم ABS با استفاده از همین سنسورها می‌تواند قفل شدن یکی از چرخ‌ها را تشخیص دهد، یعنی اگر سرعت چرخش یکی از چرخ‌ها نسبت به چرخ‌های دیگر بسیار پایین‌تر باشد، سیستم ABS متوجه می‌شود که آن چرخ قفل شده است و در نتیجه فعال می‌شود. اگر سنسور سرعت یکی از چرخ‌ها یا چند تا از آن‌ها خراب شود، چراغ ABS در پشت آمپر خودرو روشن می‌شود.
۳. خرابی مدول ABS
مدول ABS از اصلی‌ترین بخش‌های این سیستم است و فعال و غیرفعال شدن این سیستم را این قطعه اجرا می‌کند. خرابی مدول ABS یکی از اصلی‌ترین دلایل روشن شدن چراغ هشدار این سیستم در پشت آمپر خودرو است. گرچه خرابی این مدل ایراد شایعی محسوب نمی‌شود، اما در صورت خرابی آن چراغ هشدار ABS روشن می‌شود و ناچار خواهید بود تا مدول را تعویض یا تعمیر کنید.
۴. خرابی پشت آمپر
پیش از روشن کردن خودرو معمولاً تمامی چراغ‌های هشدار پشت آمپر روشن می‌شوند. این فرآیند Bulb Check نام دارد و برای اطمینان از کارکرد صحیح تمامی چراغ‌های هشدار انجام می‌شود. گاهی پیش می‌آید که خودرو در فرایند «بالب چک» دچار مشکل می‌شود و پس از روشن کردن خودرو نیز همچنان چراغ ABS روشن می‌ماند. درصورتی‌که روشن ماندن چراغ ABS به دلیل مشکل بالب چک باشد خوشبختانه ایرادی در خود سیستم ترمز وجود ندارد و معمولاً این مشکل به سادگی و با هزینه کم برطرف می‌شود.
۵. خرابی پمپ هیدرولیک
زمانی که سیستم ABS قفل شدن یکی از چرخ‌ها را تشخیص دهد پمپ هیدرولیک ABS فعال می‌شود تا فشار روغن ترمز را افزایش دهد. به این ترتیب چرخ‌ها می‌توانند تماس مناسب با سطح زمین را به‌دست آورند. متأسفانه در بسیاری از مواقع پمپ هیدرولیک ABS پس از چند سال دچار مشکل می‌شود. خراب شدن این پمپ می‌توانند باعث روشن شدن چراغ ABS در پشت آمپر شود. اگر پمپ هیدرولیک سیستم ABS خودرو شما خراب شده باشد تنها راه آن، تعویض این پمپ است.
نکته: در هنگام روشن شدن چراغ ABS چه‌کاری باید کرد؟
با دیدن چراغ ABS روشن در پشت آمپر خودرو باید ابتدا پدال ترمز را فشار دهید تا از عملکرد ترمزها مطمئن شد؛ زیرا در چنین شرایطی ترمز معمولی خودرو همچنان به فعالیت خود ادامه خواهد داد. سپس باید به نزدیک‌ترین تعمیرگاه مراجعه کنید تا ایراد خودرو پیدا و رفع شود.
نکته: آیا می‌توان با چراغ ABS روشن رانندگی کرد؟
روشن شدن چراغ ABS همان‌طور که گفتیم حتما به معنای وجود ایراد در سیستم ترمز نیست و به همین دلیل خطر از کار افتادن ترمز معمولی نیست. معمولا اگر خود سیستم ABS خراب شده باشد هم باز ترمزهای خودرو کار می‌کنند و تنها قابلیت ضد بلوکه آن‌ها از بین می‌رود.
با این وجود باید توجه داشت که خودرویی که ABS آن از کار افتاده باشد ایمنی پایین‌تری در رانندگی دارد و ممکن است در ترمزهای شدید، چرخ‌های آن قفل شوند. به این ترتیب حتی اگر پس از روشن شدن چراغ ABS خللی در عملکرد سیستم ترمز وجود نداشته باشد همچنان توصیه می‌شود هرچه سریعتر به یک مکانیکی مراجعه کنید.
