پدل شیفتر یا شیفتر تعویض دنده پشت فرمان زمانی محدود به خودروهای مسابقه‌ای بود، اما این آپشن جذاب و کاربردی امروزه تبدیل به بخش جدایی ناپذیر از بسیاری از خودروهای مدرن شده است؛ به طوری که دیگر از خودروهای هاچبکی همچون آلفارومئو جولیتا گرفته تا شاسی بلندهای لوکسی همچون ولوو XC90 آر دیزاین، همگی از این آپشن هیجان انگیز بهره می‌برند.
شیفترهای تعویض دنده پشت فرمان انواع مختلفی دارند که گاها کاربردهای آن‌ها با هم متفاوت است. این آپشن همچنین طرح‌های مختلفی نیز دارد و هر خودروسازی به روش مخصوص خود این شیفترها را تولید می‌کند. در ادامه این مطلب از سری مقالات سایت آپشن کار نگاهی به تاریخچه، نحوه عملکرد و مزایا و معایب دنده پشت فرمان خواهیم داشت.
تاریخچه پدل شیفتر خودرو
تعویض دنده از پشت فرمان بر خلاف تصور ایده جدیدی نیست و اگر به یاد داشته باشید در پژو ۵۰۴ نیز اهرم تعویض دنده در پشت فرمان قرار داشت. حتی پژو ۵۰۴ نیز جزو خودروهای اولیه‌ای که دنده آن‌ها از پشت فرمان تعویض می‌شد نبود و بسیار قبل‌تر نیز خودروهایی بودند که اهرم تعویض دنده آن‌ها در پشت فرمان قرار داشت. حتی امروزه نیز بسیاری از خودروها مانند رولزرویس فانتوم، مرسدس بنز اس کلاس، کادیلاک اسکالید و شورولت تاهو دارای اهرم تعویض دنده در پشت فرمان هستند.
با این حال شیفترهای پشت فرمان دقیقا نقش اهرم تعویض دنده را بازی نمی‌کنند بلکه تنها دنده را بالا و پایین می‌دهند، برای مثال شما نمی‌توانید با استفاده از شیفتر پشت فرمان خودرو را در دنده عقب قرار دهید. اینجا تفاوت اصلی شیفتر با اهرم تعویض دنده مشخص می‌شود. شیفتر پشت فرمان به شکلی که امروزه می‌بینیم برای نخستین بار در فراری ۳۵۵ مدل ۱۹۹۷ وارد بازار شد. تا پیش از آن این شیفترها تنها در خودروها F1 مشاهده شده بودند و فراری از دهه ۱۹۸۰ از آن‌ها در خودروهای فرمول یک خود استفاده می‌کرد. قرار گرفتن شیفترها روی فرمان به راننده این امکان را می‌داد تا بدون دست برداشتن از روی فرمان و به سادگی دنده‌ها را عوض کند و به همین دلیل فراری بسیار از این ایده استفاده کرد.
در حقیقت برای استفاده از شیفتر پشت فرمان لازم است تا خودرو مجهز به گیربکس اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک باشد. پس از آن خودروسازان دیگری نیز شروع به قرار دادن شیفترهای پشت فرمان در محصولاتشان کردند که لامبورگینی و مازراتی از جمله آن‌ها هستند.
امروزه از یک فولکس واگن گلف گرفته تا بی ام و سری ۷ همه مجهز به شیفتر پشت فرمان هستند و دیگر این آپشن محدود به خودروهای اسپرت نیست.
دنده پشت فرمان چگونه کار می‌کند؟
شیفترهای پشت فرمان در حقیقت کلیدهای الکترونیکی هستند که فرمان تعویض دنده را به گیربکس اتوماتیک صادر می‌کنند. کاربرد این شیفترها زمانی است که راننده بخواهد به صورت دستی دنده‌های گیربکس اتوماتیک خودرو را تعویض کند. در بیشتر خودروها به صورت استاندارد پدال سمت راست فرمان برای بالا بردن دنده (سبک کردن دنده) و پدال سمت چپ برای پایین بردن دنده (سنگین کردن دنده) هستند. با این وجود در برخی خودروها مانند بی ام و X6 نسل اول و مزدا ۳ نسل دوم، شیفترها از هر دو سمت توانایی بالا و پایین بردن دنده را دارند.
برای خرید و مشاهده قیمت پدل شیفتر سراتو کلیک کنید.
در هنگامی که خودرو در حالت درایو قرار دارد و به صورت اتوماتیک در حالت تعویض دنده است اگر یکی از پدال‌ها را فشار دهید گیربکس فورا به حالت دستی می‌رود و تعویض دنده در اختیار راننده قرار می‌گیرد. همچنین اگر برای مدتی با پدال‌ها کار نکنید معمولا خودرو به صورت خودکار دوباره به حالت درایو بر می‌گردد و دنده‌ها را خودش عوض می‌کند.
انواع پدل شیفترها
در برخی خودروها مانند لامبورگینی، میتسوبیشی ASX و مازراتی این پدال‌ها روی ستون فرمان قرار دارند و به صورت ثابت هستند، اما در برخی خودروها مانند محصولات مرسدس بنز و بی ام و این شیفترها درست در پشت غربیلک فرمان قرار گرفته‌اند و با چرخش فرمان می‌چرخند.
گیربکس‌ها اتوماتیک به طور کلی به سه نوع تقسیم می‌شوند که شامل گیربکس‌های اتوماتیک معمولی، گیربکس‌های ضریب متغیر CVT و گیربکس‌های دوبل کلاچ هستند.
در گیربکس‌های اتوماتیک معمولی و CVT از مبدل گشتاور یا تورک کانورتور برای انتقال نیرو استفاده می‌شود ولی در گیربکس‌های دوبل کلاچ مانند گیربکس‌های دستی از صفحه کلاچ استفاده می‌شود. البته ساختار داخلی گیربکس‌های دوبل کلاچ با گیربکس‌های دستی متفاوت است.
گرچه در تمامی این گیربکس‌ها امکان استفاده از شیفترهای پشت فرمان وجود دارد ولی اصلی‌ترین و بهترین کاربرد این شیفترها در گیربکس‌های دوبل کلاچ (DCT) خود را نشان می‌دهد، چون تعویض دنده در این گیربکس‌ها به صورت آنی است و وجود شیفترها کمک شایانی به سرعت عمل و کنترل بهتر راننده می‌کند.
در گیربکس‌های CVT نیز این شیفترها تنها دنده‌های مجازی را که در حقیقت ضریب‌های از قبل تعریف شده هستند را تعویض می‌کنند.
مزایای شیفترهای پشت فرمان
کنترل بهتر راننده روی خودرو اولین و مهم‌ترین مزیت شیفترهای پشت فرمان است، چون راننده به راحتی با دست‌های خود دنده را انتخاب می‌کند و نه نیازی به برداشتن دست از روی فرمان دارد و نه نیاز دارد تا به جایی نگاه کند. همچنین هر زمانی که از رفتار و واکنش گیربکس اتوماتیک خودرو رضایت نداشته باشید یا بخواهید به صورت آنی کنترل خودرو را در دست بگیرید شیفترها ابزاری کارآمد، خوش دست و سریع در اختیار راننده هستند.
معکوس کشیدن سریع و راحت در پیچ‌ها از دیگر مزایای شیفترها است و به محض ورود به پیچ می‌توانید با فشرن شیفتر منفی معکوس بکشید. در سرپایینی‌ها نیز به خوبی می‌توانید با استفاده از شیفترها کنترل گیربکس را در دست داشته باشید تا سرعت خودرو را کنترل کنید.
برخی از شیفترهای پشت فرمان امکان شروع حرکت با دنده دو را نیز در اختیار راننده قرار می‌دهند و به این ترتیب راننده می‌تواند در مسیرهای برفی با راحتی بیشتری حرکت کند و به دلیل گشتاور کمتر در دنده دو نسبت به دنده یک شروع حرکت خودرو در برف راحت‌تر می‌شود.
شیفتر پشت فرمان روی چه خودروهایی نصب می‌شود؟
همانطور که پیش‌تر نیز به این موضوع اشاره کردیم، شیفتر پشت فرمان در طیف وسیعی از خودروهای لوکس یا حتی متوسط کشور به صورت استاندارد ارائه می‌شود، اما در صورتی که خودروی شما از نوع لو آپشن بوده یا فاقد چنین سیستمی است، می‌توانید از طریق فروشگاه اینترنتی آپشن کار برای خرید پدل شیفتر پشت فرمان اتومبیل خود اقدام کنید.
هم اکنون دنده پشت فرمان خودروهایی همچون هیوندای سانتافه، هیوندای جنسیس کوپه، کیا اپتیما و اغلب محصولات کمپانی تویوتا در سایت موجود است و شما می‌توانید به صورت مستقیم یا از طریق تماس با شماره‌های درج شده برای خرید پدل شیفتر اتومبیل خود اقدام کنید.
