اگر تجربه رانندگی با خودروهای جدید مونتاژی یا وارداتی را داشته باشید، احتمالاً دکمه‌هایی که روی آن‌ها Drive Mode، Eco Mode یا کلماتی از این قبیل نوشته شده است را دیده‌اید. این همان آپشن درایو مد یا انتخاب حالت رانندگی است که در سال‌های اخیر روی بسیاری از خودروهای روز دنیا نصب می‌شود و البته کارایی آن در مدل‌های مختلف خودروها متفاوت است. در این مقاله از فروشگاه اینترنتی آپشن کار تصمیم گرفتیم تا به بررسی جامع سیستم درایو مد بپردازیم. اگر شما هم دوست دارید بیش‌تر با این تکنولوژی خودرویی آشنا شوید، در ادامه با ما همراه باشید.
فراگیر شدن استفاده از ECU در چند دهه اخیر، صنعت خودروسازی دنیا را متحول کرده است. این قطعه پیچیده کامپیوتری می‌تواند اجزای مختلف خودرو را کنترل و کمک کند تا مجموعه فنی در شرایط مختلف بهترین عملکرد ممکن را داشته باشد. سیستم درایو مد هم دقیقاً همین کار را انجام می‌دهد و با تغییر دادن عملکرد یک یا چند مورد از اجزای فنی خودرو، به حفظ بهترین عملکرد ممکن در شرایط مختلف کمک کند.
به عنوان مثال همه تمایل دارند در ترافیک‌های سنگین شهری یک خودرو اقتصادی و کم مصرف داشته باشند. در مسافرت‌های طولانی بایستی خودرو ترکیبی از سواری نرم و واکنش‌های منطقی به پدال گاز را داشته باشد و در نهایت، پیست مسابقه جایی است که سفت‌ترین عملکرد سیستم تعلیق و فرمان در کنار واکنش‌های فوق سریع پدال گاز و گیربکس، عملکرد مطلوب محسوب می‌شود.
با وجود سیستم درایو مد دیگر نیازی نیست تا چند خودرو مختلف برای شرایط متفاوت در اختیار داشته باشیم و یک خودرو می‌تواند بسته به شرایط موجود و به دل‌خواه راننده، عملکردهای متفاوتی را از خود بروز دهد. تا جایی که با فشردن یک دکمه، از یک خودرو لوکس شهری به یک نسخه وحشی مسابقه‌ای تبدیل شود.
خودروهای اقتصادی‌تر بازار معمولاً سیستم درایو مد دوحالته دارند اما در برخی خودروهای گران قیمت تعداد مدهای این سیستم تا 5 هم می‌رسد که نام‌های آن‌ها در خودروسازان مختلف ممکن است باهم تفاوت داشته باشد.
این که سیستم درایو مد روی چه اجزایی از خودرو تأثیر بگذارد دقیقاً با نوع و قیمت خودرو رابطه دارد. در خودروهای نسبتاً ارزان قیمت (که عمده چینی‌های بازار ایران هم در این دسته قرار می‌گیرند) تنها بخشی که تحت تأثیر درایو مد قرار می‌گیرد دریچه گاز است. با قرار دادن خودرو روی حالت اِکو یا نرمال، ECU حساسیت دریچه گاز را کاهش می‌دهد تا خودرو سواری آرام‌تر و اقتصادی‌تری داشته باشد. با رفتن روی حالت اسپرت، حساسیت دریچه گاز افزایش می‌یابد تا خودرو کمی سریع‌تر شتاب بگیرد.
در انواع پیشرفته‌تر درایو مد، عملکرد گیربکس، سیستم پاشش سوخت موتور و سیستم فرمان هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. تا جایی که با قرار دادن خودرو در حالت اسپرت، ECU دستور پاشش مقدار بیش‌تری سوخت به درون سیلندر را می‌دهد، گیربکس دنده‌ها را در دورهای بالاتری تعویض می‌کند و فرمان هم سفت‌تر می‌شود. با برگشتن به حالت نرمال یا اکو، همه این شرایط به حالت قبلی خود بازمی‌گردند.
اما پیشرفته‌ترین نوع درایو مد در خودروهای گران قیمتی استفاده می‌شود که از سیستم‌های تعلیق گازی تنظیم شونده و نسل‌های جدید سیستم‌های کنترل پایداری بهره می‌برند. در این خودروها، میزان نرمی یا سفتی سیستم تعلیق به صورت اتوماتیک و با توجه به حالت رانندگی انتخابی تغییر می‌کند. به علاوه در این قبیل خودروها، میزان دخالت سیستم‌های کنترل پایداری هم بسته به حالت رانندگی تغییر می‌کند و در حالت‌های اسپرت و اسپرت پلاس، این سیستم‌ها دیرتر از حالت معمول وارد عمل می‌شوند تا راننده با خیال راحت بتواند شیطنت کند.
همان‌طور که اشاره کردیم، خودروسازان مطرح دنیا از نام‌های متفاوتی برای حالات رانندگی سیستم درایو مد استفاده می‌کنند اما می‌توانیم این حالت‌ها را از نظر عملکردی به 7 مد مختلف تقسیم کنیم که شامل اِکو، کامفورت، اسپرت، اسپرت پلاس، آفرود، هوشمند (اسمارت) و شخصی (ایندیویجوال) می‌شود.
مد رانندگی اکو (Eco)
این حالت همان‌طور که از نام آن مشخص است؛ روی رفتار اقتصادی خودرو تمرکز دارد و با مواردی مثل کاهش حساسیت پدال گاز، کاهش میزان سوخت ورودی به موتور و یا سبک کردن زودهنگام دنده‌ها تلاش می‌کند تا کم‌ترین میزان سوخت ممکن در پیشرانه مصرف شود. این مد برای رانندگی در شهر و معابر پرترافیک کاربرد دارد. یعنی جاهایی که راننده نیازی به شتاب‌گیری آن‌چنانی ندارد و تنها می‌خواهد در مصرف سوخت خودرو خود صرفه‌جویی کند.
مد رانندگی کامفورت (Comfort)
حالت رانندگی کامفورت که در برخی خودروها با نام حالت نرمال هم شناخته می‌شود، یک حالت بینابینی است که برای شرایط عادی و روزمره استفاده می‌شود. در این حالت، خودرو از نظر عملکردی و واکنش به پدال گاز در شرایط متوسطی است و حد متعادلی از شتاب‌گیری را به راننده عرضه می‌کند اما اولویت با راحتی سرنشینان است. از این رو در خودروهای گران‌تر با قرارگرفتن خودرو روی این مد، سیستم تعلیق و فرمان هم روی نرم‌ترین حالت خود قرار می‌گیرند تا میزان راحتی راننده و سرنشینان به حداکثر خود برسد.
مد رانندگی اسپرت (Sport)
در مد رانندگی اسپرت، اولویت با شتاب‌گیری و لذت رانندگی است و مواردی مثل میزان مصرف سوخت یا راحتی سرنشینان در حاشیه قرار می‌گیرد. در خودروهای معمولی با انتخاب حالت اسپرت تنها حساسیت پدال گاز افزایش می‌یابد و گیربکس دنده‌ها را در دورهای بالاتری سبک می‌کند اما در خودروهای گران‌تر، سیستم تعلیق و فرمان سفت می‌شوند، میزان سوخت ورودی به پیشرانه بیش‌تر می‌شود و حتی سرعت تعویض دنده‌های گیربکس هم بالاتر می‌رود تا خودرو کاملاً برای حمله به رقبا آماده باشد.
مد رانندگی اسپرت پلاس (Sport+)
در برخی خودروهایی که ذات اسپرت دارند (مثل بسیاری از محصولات پورشه و ب ام و) علاوه بر حالت اسپرت، یک حالت با نام اسپرت پلاس (در برخی خودروها با نام حالت Race) هم داریم که در واقع حالت اسپرت با یک لایه شکلات اضافه است! در حالت اسپرت پلاس علاوه بر همه اتفاقاتی که در حالت اسپرت می‌افتاد، سیستم‌های الکترونیکی کنترل پایداری هم از مدار خارج می‌شوند یا عملکردشان به حداقل می‌رسد تا دیگر هیچ مانعی برای لذت بردن از رانندگی و حتی انجام حرکات نمایشی با خودرو در میان نباشد. جالب است بدانید در برخی خودروها با انتخاب حالت اسپرت پلاس، LED های داخل چراغ جلو هم به صورت چشمک زن درمی‌آیند تا به راننده‌های جلویی هشدار بازکردن راه را بدهد.
مد رانندگی آفرود (Off Road)
خودروهای شاسی مستقل که با هدف استفاده‌های آفرودی ساخته می‌شوند معمولاً امکان انتخاب حالات مختلف انتقال قدرت را به صورت دستی به راننده می‌دهند و سعی می‌کنند تا با دخالت بیش از حد سیستم‌های کامپیوتری، آزادی عمل او را مختل نکنند. اما یک‌سری کراس‌اوورهای لوکس مد رانندگی آفرود را هم ارائه می‌کنند تا اگر مالک ثروتمندشان هوس طبیعت گردی به سرش زد، هیچ احساس کمبودی نکند. در مد آفرود، نیروی پیشرانه به هر دو محور منتقل می‌شود، ارتفاع سیستم تعلیق اندکی افزایش می‌یابد و سیستم‌هایی مثل کنترل سرعت در شیب (HDC) به صورت اتوماتیک برطبق شرایط وارد عمل می‌شوند تا خودرو در نهایت پایداری و راحتی از مسیرهای خارج جاده‌ای عبور کند.
در برخی کراس‌اوورهای گران قیمت با قرار گرفتن در مد آفرود، می‌توانیم نوع بستر مسیر را از بین چند گزینه مثل شن، سنگلاخ، برف و… انتخاب کنیم تا تنظیمات خودرو متناسب با نوع مسیر تغییر کند.
مد رانندگی اسمارت (Smart)
مد رانندگی اسمارت هم در سال‌های اخیر به برخی از سیستم‌های درایو مد اضافه شده است که می‌تواند حالت رانندگی را بسته به رفتار راننده تعیین کند. اگر خودرو در مد اسمارت قرار بگیرد دیگر نیازی نیست که راننده مدهای مختلف را انتخاب کند و خودرو با تشخیص شرایط، روی مد مناسب قرار خواهد گرفت. به عنوان مثال در هنگام درجا کارکردن خودرو در ترافیک، مد Eco انتخاب می‌شود و موقعی که راننده پدال گاز را تا انتها فشار دهد؛ خودرو به مد Sport می‌رود.
مد رانندگی شخصی (Individual)
مد رانندگی Individual که معمولاً در خودروهای لوکس وجود دارد، حالتی است که راننده می‌تواند تنظیمات دل‌خواه خود را در آن ذخیره کند و یک مد رانندگی سفارشی بسازد. به عنوان مثال راننده‌ای دوست دارد در مد اسپرت تنها عملکرد پیشرانه بهتر شود و نرمی سیستم تعلیق تحت تأثیر قرار نگیرد. در این حالت، او تنظیمات دل‌خواه خود را در مد رانندگی شخصی ذخیره می‌کند و با انتخاب این مد، رفتار خودرو دقیقاً مطابق با حالتی خواهد شد که او قبلاً برای سیستم تعریف کرده است.
کلام پایانی
سیستم درایو مد یکی از آپشن‌های جدیدی است که می‌تواند برای بسیاری از افراد جذاب باشد. اما این‌که سیستم مذکور تا چه کاربردی است به مدل خودرو و میزان پولی که برای آن پرداخته‌اید برمی‌گردد. در اکثر خودروهای چینی با قیمت متوسط، حالت‌های مختلف سیستم درایو مد تأثیر چندانی در تغییر رفتار خودرو ندارند و این آپشن بیش‌تر جنبه فانتزی پیدا می‌کند. اما در محصولات گران قیمت آلمانی و ژاپنی، درایو مد یک آپشن کاربردی محسوب می‌شود و با تغییردادن محسوس رفتار خودرو در مدهای مختلف سعی می‌کند حداکثر راحتی یا لذت را به راننده هدیه دهد. اگر خودرو شما به این سیستم مجهز است سعی کنید همیشه حالت مناسب را با توجه به شرایط مسیر و رانندگی انتخاب کنید تا از وارد شدن فشار بیش از حد به خودرو جلوگیری شود.
لازم به ذکر است که شما می‌توانید انواع آپشن‌های فابریک و افترمارکت خودروهای بازار ایران را با ضمانت اصل بودن قطعه از فروشگاه اینترنتی آپشن کار خریداری کنید.
