سیستم کروز کنترل چیست؟ سیستم هوشمند کروز کنترل، همانند دستیار هوشمند راننده است و این امکان را برای راننده فراهم میکند سرعت خودرو را روی یک سرعت ثابت نگه دارد. رانندگی با این سیستم در سفرهای طولانی، جادههای پرترافیک و بزرگراهها راحتتر است؛ زیرا احتیاجی به فشار مداوم پدال گاز توسط راننده نیست. با سیستم خودکار کروز کنترل خستگی ناشی از رانندگی نیز کمتر میشود، ایمنی افزایش مییابد، در مصرف سوخت صرفهجویی میشود. اما برای استفاده بهتر از مزایای سیستم کروز کنترل، حتما باید نکات ایمنی رعایت شود.
آشنایی با کروز کنترل
کروز کنترل همانطور که از نامش پیدا است، وظیفه حفظ سرعت خودرو، بدون نیاز به کنترل راننده را دارد. بهزبان ساده وقتی سیستم کروز کنترل فعال میشود، راننده میتواند با خیال راحت پای خود را از روی پدال گاز بردارد و فقط با چند کلیک ساده سرعت خودرو را در طول مسیر ثابت نگه دارد.
معمولا رانندگیهای در بزرگراهها، سفرهای طولانی و ترافیک خستهکننده است و همین خستگی منجر به کاهش تمرکز راننده میشود که در این مواقع کروز کنترل به کمک راننده آمده و رانندگی را ایمنتر و راحتتر میکند. بهعلاوه وقتی کروز کنترل روی سرعت ثابتی تنظیم میشود، نگرانی بابت تجاوز از سرعت مجاز نیز از بین میرود.
برای آشنایی بیشتر با سیستم کروز کنترل ویدئو زیر را تماشا کنید:
کروز کنترل بیشتر در چه مواقعی بهکار میرود؟ در جادههای طولانی و مستقیم که خلوت و بدون ترافیک باشد. کروز کنترل علاوه بر راحتی، بر روی ایمنی راننده و سرنشینان خودرو تاثیر مستقیم میگذارد. وقتی سرعت خودرو ثابت است، تمرکز راننده بر روی جاده بیشتر خواهد شد؛ همین امر از وقوع حوادث ناگوار رانندگی و خطرات جاده جلوگیری میکند. این سیستم امروزه در خودروهای لوکس و مدرن و حتی مدلهای اقتصادی نیز دیده میشود.
تاریخچه کروز کنترل
قدمت کروز کنترل به قرن هفده و هجده میلادی برمیگردد که بهمرور زمان تکامل یافت؛ ایده اولیه کروز کنترل از جیمز وات یکی از مخترعین موتور بخار شروع شد؛ او در تلاش بود راهکاری برای حفظ سرعت موتورهای بخار پیدا کند. اما سیستمی که ما در حال حاضر میشناسیم اولین بار در سال 1948 میلادی توسط رالف تیتور اختراع شد.
داستان از این قرار است که این مهندس آمریکایی، یکی از پیشگامان صنعت خودرو، همراه با یکی از دوستانش به سفری طولانی رفت. در حین سفر زمانی که با راننده صحبت میکرد؛ متوجه کاهش و افزایش مداوم سرعت خودرو شد. همین کم و زیاد شدن سرعت خودرو باعث کلافگی او شد؛ از اینرو تصمیم گرفت سیستمی بسازد که بهطور خودکار و بدون دخالت راننده سرعت خودرو را ثابت نگه دارد. پس از سالها تلاش در سال 1958 میلادی موفق به اختراع سیستم کروز کنترل شد که برای اولین بار در خودروی کرایسلر امپریال بهکار رفت. در ابتدا سیستم کروز کنترل بسیار ساده بود؛ یعنی فقط با یک کابل سرعتسنج و یک موتور الکتریکی دو جهته، سرعت خودرو بهطور خودکار کنترل میشد. اختراع رالف تیتور بهمرور زمان کاملتر شد و در حال حاضر هم در خودروهای مدرن و لوکس و هم در بسیاری از خودروهای اقتصادی دیده میشود. با پیشرفت علم و تکنولوژی این سیستمها بهروز شدند؛ مانند سیستم کروز کنترل تطبیقی که در خودروهای مدرن و لوکس بهکار میرود و مزایا و امکانات بیشتری در مقایسه با سیستم کروز کنترل معمولی ارائه میدهد. اگر نمیدانید کروز کنترل تطبیقی چیست، پیشنهاد میکنیم با کلیک روی لینک زرد رنگ، مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.
چرا باید از کروز کنترل استفاده کنیم؟
- خستگی کمتر و رانندگی آسانتر؛ وقتی مدام در حال گرفتن پدال گاز و تمرک نباشیم، بهطبع کمتر خسته میشویم و میتوانیم با آسایش و راحتی بیشتری رانندگی کنیم.
- افزایش تمرکز و ایمنی
- صرفهجویی در مصرف سوخت و آسیب کمتر به محیط زیست
اجزای اصلی سیستم کروز کنترل
سیستم کروز کنترل از چند بخش اصلی تشکیل شده که در این بخش بهطور خلاصه بررسی میکنیم:
- واحد فرمان (Command Module): این واحد وظیفه دریافت و اجرای دستورات راننده را دارد. وقتی راننده دکمه فعالسازی کروز کنترل را میزند، واحد فرمان وارد عمل شده و سرعت خودرو را تنظیم میکند. در واقع میتوان گفت واحد فرمان همانند مدیری است که امور جریان را در دست میگیرد و بهخوبی مدیریت میکند. واحد فرمان معمولا روی فرمان یا نزدیک دست راننده قرار دارد.
- واحد کنترل الکتریکی (ECU): این واحد بهنوعی مغز دیجیتال کروز کنترل بوده که اطلاعات را پردازش میکند. واحد کنترل الکتریکی تمام اطلاعات مرتبط با سرعت، شرایط جاده و وضعیت خودرو را پردازش میکند. در واقع ECU حکم کامپیوتر مرکزی خودرو را دارد؛ داده را از سنسورها دریافت میکند و سپس دستورات لازم را برای اجرا کروز کنترل صادر میکند. این واحد دائم در حال تحلیل اطلاعات ورودی است و بر اساس این اطلاعات گاز و سرعت خودرو را تنظیم میکند. اگر خودرو با سراشیبی یا سربالایی مواجهه شود، ECU بلافاصله سرعت خودرو را متناسب با شرایط تنظیم میکند.
- عملگر (Actuator): این واحد مسئول اجرای دستوراتی است که از ECU دریافت میکند؛ در واقع عملگر مسئول باز و بسته کردن دریچه گاز در صورت نیاز است که بعدا به آن اشاره خواهیم کرد.
راهنمای استفاده از کروز کنترل
در این بخش دکمههای کروز کنترل و وظایف این دکمهها را بررسی میکنیم تا از سیستم کروز کنترل به بهترین شکل استفاده کنید:
- دکمه روشن/خاموش (On/Off): با فشار دادن این دکمه سیستم آماده بهکار شده و در صورتی که مجددا آن را بفشارید، خاموش میشود.
- دکمه تنظیم سرعت (Set): وقتی به سرعت دلخواه رسیدید، این دکمه را فشار دهید تا خودرو در همان سرعت ثابت شود.
- دکمه افزایش سرعت (Accel): با هر بار فشردنِ این دکمه، سرعت خودرو کمی زیاد میشود.
- دکمه کاهش سرعت (Coast): برخلاق دکمه افزایش سرعت یا Accel، با فشردن این دکمه، سرعت خودرو کاهش مییابد.
- دکمه ادامه (Resume): فعال کردن مجدد سیستم کروز کنترل با همان سرعت قبلی.
- دکمه لغو (Cancel): با فشار دادن این دکمه، سیستم کروز کنترل بهطور کامل غیرفعال میشود. البته فشار دادن پدال ترمز یا کلاچ نیز خودکار کروز کنترل را غیرفعال میکند.
تنظیم سرعت و کنترل سیستم کروز کنترل در شرایط غیرعادی
فرض کنید میخواهید با سرعت 100 کیلومتر در ساعت حرکت کنید. پدال گاز را فشار دهید تا به این سرعت برسید، سپس دکمه set را فشار داده تا خودرو روی این سرعت ثابت شود. از این به بعد خودرو در این سرعت ثابت میماند حتی اگر پای خود را از روی پدال گاز بردارید. دکمههای «+» و «-» نیز برای تنظیم تدریجی سرعت خودرو است. یعنی میتوانید بدون نیاز به گرفتن ترمز یا گاز، سرعت را بهراحتی کنترل کنید.
یکی از سوالاتی که ممکن است پیش بیاید این است که در صورت مواجهه با سرازیری یا سربالایی چه اتفاقی میافتد؟ در سربالایی باید پدال گاز بیشتر فشار داده شود تا سرعت خودرو حفظ شود؛ اما زمانی که کروز کنترل فعال باشد، این عمل خودکار انجام میشود. سیستم، اطلاعات را از سنسورها دریافت میکند، سپس به میزان لازم دریچه گاز را باز میکند تا سرعت خودرو در سربالایی کم نشود. برعکس همین موضوع در سرپایینیها اتفاق میافتد؛ یعنی دریچه گاز به میزان لازم بسته میشود تا سرعت خودرو در سرازیری کم شود.
مقایسه کروز کنترل معمولی با تطبیقی
در کروز کنترل معمولی، راننده سرعت مشخصی را تعیین میکند و تا زمانی که این سیستم فعال باشد، سرعت خودرو طبق تنظیمات انجامشده حفظ میشود اما قادر به کاهش یا افزایش سرعت خودرو نیست. در مقایسه، کروز کنترل تطبیقی یا Adaptive/ACC) Cruise Control) پیشرفتهتر بوده و توانایی تنظیم سرعت بر اساس شرایطی مانند ترافیک یا تغییرات ناگهانی سرعت در جاده را دارد. با سیستم کروز کنترل تطبیقی، رانندگی راحتتر و ایمنتر میشود؛ در نتیجه استرس ناشی از خطرات جاده و خستگی ناشی از رانندگی در ترافیک و مسیرهای طولانی نیز کمتر میشود.
کروز کنترل معمولی برای جادههای صاف و طولانی بدون تغییرات زیاد در سرعت و ترافیک مناسب است. این سیستم در مسیرهای بینشهری یا بزرگراههای خالی از ترافیک انتخاب بسیار خوبی است. اما کروز کنترل تطبیقی در جادههای پرپیچوخم، ترافیک و حتی شرایط جوی نامساعد بسیار خوب عمل میکند و میتوانید با آرامش و امنیت خاطر و بدون نگرانی از تنظیم سرعت و فاصله مطمئنه با خودروی جلویی رانندگی کنید.
معایب کروز کنترل
- کاهش هوشیاری راننده: راحتی بیش از حد ممکن است منجر به کاهش هوشیاری شود. وقتی پا روی پدال گاز و ترمز نباشد، امکان کاهش تمرکز وجود دارد که در جادههای پرترافیک یا زمانی که احتیاج به واکنش سریع دارید، بسیار خطرناک است. بنابراین توصیه میشود هنگام استفاده از کروز کنترل هوشیاری خود را حفظ کنید و حواستان کاملا به جاده باشد.
- محدودیت در شرایط جوی نامساعد: در جادههای لغزنده و خیس و هنگام برف و باران استفاده از کروز کنترل توصیه نمیشود. زیرا احتمال تشخیص نادرست و خطا در سیستم کروز کنترل وجود دارد. در این شرایط کروز کنترل را غیرفعال کنید و خودتان خودرو را هدایت کنید.
نکات ایمنی هنگام استفاده از کروز کنترل
سیستم کروز کنترل رانندگی را راحتتر میکند، اما نباید فراموش کرد که همچنان شما مسئول کنترل و هدایت خودرو هستید.
- همیشه آماده باشید تا هدایت خودرو را خودتان به دست بگیرید
- در شرایط جوی نامساعد توصیه میشود از کروز کنترل استفاده نکنید
- کروز کنترل در ترافیک کم عملکرد بسیار خوبی دارد، اما در ترافیکهای سنگین بهتر است از این سیستم استفاده نکنید
- پای خود را همیشه نزدیک پدالها نگه دارید تا در صورت لزوم کنترل خودرو را بهدست بگیرید
- کروز کنترل برای جادههای صاف طراحی شده است؛ در پیچهای تند یا سربالایی و سرازیری ممکن است بهدرستی عمل نکند؛ بنابراین توصیه میشود کروز کنترل را غیرفعال کرده و خودتان کنترل خودرو را بهدست بگیرید
کروز کنترل در خودروهای ایرانی، چینی و وارداتی
در سالهای اخیر، خودروسازان داخلی نیز به اهمیت کروز کنترل خودرو پی بردهاند و تلاش کردهاند این فناوری را در خودروهای داخلی عرضه کنند. پژو ۲۰۷، دنا پلاس، تارا، چری آریزو ۵ و تیگو ۷ از جمله خودروهایی هستند که مجهز به سیستم کروز کنترل هستند. همچنین بیشتر خودروهای وارداتی مثل انواع کیا و هیوندای، بنز و بی ام و، تویوتا و لکسوس به این آپشن کاربردی مجهز هستند.
نصب کروز کنترل
روی برخی از خودروهایی که در کارخانه مجهز به سیستم کروز کنترل نشدهاند، امکان نصب این سیستم وجود دارد؛ اما قبل از نصب حتما باید مطمئن شوید که خودروی شما قابلیت نصب کروز کنترل را دارد یا خیر! نصب کروز کنترل بر روی خودروهایی که مجهز به سیستم مالتیپلکس هستند، بهراحتی امکانپذیر است؛ مانند پژو 206، سمند سورن و پژو 405.
نصب کروز کنترل حتما باید توسط کارشناسان مجرب و در مراکز معتبر انجام شود؛ زیرا نیازمند دانش فنی بسیار بالایی است. این سیستم باید بهدرستی به واحد کنترل الکترونیک یا ECU وصل شود و با سایر سیستمهای خودرو هماهنگ باشد.
آینده سیستمهای کروز کنترل
صنعت خودروسازی همگام با پیشرفت علم در حال رشد و تغییر است و کروز کنترل نیز از این قاعده مستثنی نیست. با پیشرفت تکنولوژی، این سیستمها بهمرور زمان هوشمندتر شدهاند و پیشبینی میشود در آینده بخشی از یک سیستم بزرگتر و پیشرفتهتر یعنی «خودروهای خودران» شود. در آینده نهچندان دور مقصد را به خودرو میدهید و خودرو با بهکارگیری کروز کنترل هوشمند و سایر فناوریهای مرتبط شما را به مقصد میرساند، بدون اینکه نیازی به دخالت شما باشد.
یکی از ایدههایی که در حال حاضر توسط شرکتهای خودروسازی مطرح شده است، استفاده از کروز کنترل خودران در خودروهای اشتراکی است. این خودروها میتوانند بدون نیاز به راننده، از نقطهای به نقطه دیگر حرکت کنند و مسافران را جابهجا کنند. این فناوری نهتنها میتواند زندگی روزمره را راحتتر کند، بلکه تاثیرات مثبتی بر کاهش ترافیک و آلودگی هوا نیز دارد. همچنین با توسعه فناوریهای 5G،اینترنت اشیا، کروز کنترل خودرو میتواند به سیستمهای ترافیک شهری متصل شود و اطلاعاتی را که از سنسورها و دوربینهای سطح شهر دریافت میکند، در لحظه پردازش کند تا کنترل دقیقتر و بیشتری روی خودرو داشته باشد.
نتیجهگیری
در دنیای امروز تکنولوژی نقش بسیار پر رنگی دارد و در بهبود کیفیت ما نیز تاثیر بسزایی گذاشته است. در این مقاله، سیستم کروز کنترل را بررسی کردیم، اجزای اصلی، مزایا و معایب آن نیز بررسی شد. به نکات مورد نیاز در خصوص افزایش امنیت و بهبود عملکرد سیستم کنترل کروز اشاره شد. تفاوتهای کروز کنترل معمولی با کروز کنترل تطبیقی یا Adaptive Cruise Control را بررسی کردیم. انتظار میرود در آینده نهچندان دور کروز کنترل هوشمند و سیستمهای خودران بخشی جداییناپذیر خودروهای نسل آینده شوند؛ یعنی مانند نوعی اتوپایلوت سرنشینان خود را به مقصد میرساند.
سیستم کروز کنترل در ترافیک، مسیرهای طولانی میتواند در نقش دستیار راننده عمل کند تا رانندگی راحتتر و ایمنتر شود. با بهرهگیری از این فناوری میتوانید از سفرهای طولانی بیشتر لذت ببرید و در عین حال نگران ایمنی خودرو سرنشینان خودرو نباشید.