سیستم هوشمند کروز کنترل تطبیقی (ACC) با به‌کارگیری حسگر و رادارهایی که در خودرو تعبیه شده، خودکار سرعت و فاصله ایمنی را با توجه به شرایط جاده تنظیم میکند. این سیستم موجب آسودگی، ایمنی و راحتی بیشتر راننده میشود. بدین معنی که خودرو بدون دخالت راننده، سرعت و فاصله ایمنی را تنظیم میکند تا راننده با آسودگی خاطر، استرس کم‌تر و ایمنی بیشتر در ترافیکهای سنگین و سفرهای طولانی رانندگی کند.
خودروهای مدرن، مجهز به سیستم کروز کنترل تطبیقی (Adaptive Cruise Control یا ACC) هستند؛ این سامانه هوشمند سرعت خودرو را خودکار تنظیم میکند تا فاصله ایمنی با خودروی جلویی حفظ شود. اگر نمی‌دانید کروز کنترل چیست، پیشنهاد می‌کنیم با کلیک روی لینک زرد رنگ، مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.
عملکرد سیستم کروز کنترل، خودکار بوده و وظیفه اصلی آن حفظ سرعت طبق تنظیمات تعیین شده راننده است. البته باید این نکته مهم را در نظر داشت که سیستم تطبیقی، علاوه‌بر حفظ سرعت، در مواقع ضروری سرعت خودرو را خودکار کم میکند تا فاصله ایمنی رعایت شود و به‌محض اینکه مسیر باز شود، سرعت به حالت اولیه برمی‌گردد. حسگر و رادارهای سیستم ACC که معمولا در جلوی خودرو، سپر یا زیر آینه تعبیه شده‌اند، دائما محیط اطراف را اسکن می‌کنند؛ سپس فاصله و سرعت خودروی جلویی را به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) ارسال میکند و این اطلاعات توسط ECU پردازش میشود و در نهایت بدون دخالت راننده دستور کاهش یا افزایش سرعت می‌دهد.
برای درک بهتر عملکرد کروز کنترل تطبیقی، پیشنهاد می‌کنیم ویدئو زیر را تماشا کنید:
در کروز کنترل معمولی، راننده سرعت مشخصی را تعیین میکند و تا زمانی که این سیستم فعال باشد، سرعت خودرو طبق تنظیمات انجام‌شده حفظ میشود اما قادر به کاهش یا افزایش سرعت خودرو نیست. در مقایسه، کروز کنترل تطبیقی یا ACC پیشرفتهتر بوده و توانایی تنظیم سرعت بر اساس شرایطی مانند ترافیک یا تغییرات ناگهانی سرعت در جاده را دارد.
فرض کنید در جاده‌ای شلوغ در حال رانندگی هستید که ناگهان خودروی جلوی شما سرعتش را کم میکند. رادار و حسگرهای سیستم تطبیقی، عمل می‌کنند و در لحظه سرعت خودرو را مطابق با سرعت خودروی جلویی کم می‌کنند و تطبیق می‌دهد تا مانع تصادف شوند.
واحد کنترل الکترونیکی (ECU)
هر سیستم هوشمندی احتیاج به یک سیستم پردازش دارد که مانند مغز آن سیستم عمل میکند. مثلا واحد پردازنده مرکزی یا CPU در کامپیوتر مسئولیت تجزیه‌وتحلیل و پردازش اطلاعات را دارد. در سیستم کروز کنترل تطبیقی این مغز واحد کنترل الکترونیکی یا ECU است. یعنی تمام اطلاعات را پردازش کرده و در کسری از ثانیه سرعت خودرو را کاهش یا افزایش می‌دهد.
تلفیق با دیگر سیستم‌های هوشمند
علاوه‌بر رادار، حسگر و ECU، به سیستم‌های دیگری برای حفظ بالاترین سطح امنیت، ایمنی و جلوگیری از خطر تصادف احتیاج است که به آن سیستم های پشتیبان گفته میشود: ترمز اضطراری، دستیار حفظ خطوط و سیستم کمک‌راننده.
زمانی که تصادف و برخورد قریب الوقوع است، سیستم ترمز اضطراری، هشدار تصادف می‌دهد تا شما را از خطر احتمالی آگاه کند. یا زمانی که خودرو از لاین خارج شود، سیستم دستیار حفظ خطوط و سیستم‌کمک‌راننده، به‌سرعت هشدار داده و خودکار خودرو را به لاین اصلی برمی‌گردانند.
سیستم مبتنی بر رادار: این سیستم یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های به‌کاررفته در خودروهای مدرن است. این نوع سیستم معمولا روی سپر یا پشت نماد برند خودرو نصب میشود و دائم به جلوی خودرو امواج رادیویی ارسال میکند و پس از برخورد به خودروی جلویی یا مانع برمی‌گردد و در نهایت فاصله و سرعت خودروی جلویی محاسبه میشود.
از سیستم‌های مبتنی بر رادار در مه، بارندگی شدید و در کل شرایط جوی نامساعد استفاده میشود. رادارهای این سیستم برخلاف چشم انسان، تحت تاثیر شرایط جوی نامساعد قرار نمی‌گیرند. البته این سیستم نیز با محدودیت‌هایی همراه است؛ یعنی ممکن است در جاده‌های پرپیچ‌وخم یا فاصله بسیار کم با خودروی جلویی، درست عمل نکند. البته ناگفته نماند خودروسازان در تلاشند، مشکلات این سیستم را به حداقل برسانند.
سیستم مبتنی بر لیزر: این سیستم در مقایسه با سیستم مبتنی بر رادار دقت بیشتری دارد؛ یعنی فاصله و سرعت خودرو و موانعی که جلوی خودروی شما قرار می‌گیرند را بهتر اندازه‌گیری میکند. منبع لیزر، نوری نامرئی ساطع میکند و بعد از برخورد به خودرو یا موانع برمی‌گردد؛ و بدین‌گونه فاصله و سرعت خودروی جلوی دقیق محاسبه میشود.
کدام سیستم انتخاب بهتری است؟
سیستم مبتنی بر لیزر در مقایسه یا سیستم مبتنی بر رادار دقیق‌تر است، اما محدودیت‌هایی به‌همراه دارد که از این میزان دقت می‌کاهد. عملکرد سیستم لیزری در شرایط نامساعد جو مانند برف و باران سنگین و مه تحت تاثیر قرار می‌گیرد و ممکن است به‌درستی کار نکند. به‌علاوه اگر منبع لیزر آغشته به گرد و غبار شود، کارایی و دقت سیستم کم میشود؛ با این تفاصیل، سیستم مبتنی بر لیزر به مراقبت و نگهداری بیشتری احتیاج دارد.
سیستم چند سنسوره: این سیستم ترکیبی از چند سنسور بوده که اطلاعات ارسالی از لیزر، رادار و دوربین‌های دیجیتال به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) پردازش می‌شوند. سیستم چند سنسوره به‌دلیل به‌کارگیری چندین نوع حسگر، دقت بسیار بالایی دارد و در جاده‌های پرخطر و ترافیک، بیشتر قابل اعتماد است. البته ناگفته نماند که سیستم چند سنسوره، نسبت به سایر سیستم‌ها گران‌تر است.
معایب کروز کنترل تطبیقی
در هر دو، سیستم هوشمند خودکار به‌کار رفته؛ اما سیستم ACC همچنان نیاز به دخالت راننده دارد تا در مواقع اضطراری به‌موقع عمل کند. اما سیستم رانندگی خودران مانند Tesla Autopilot سامانه هوشمند پیشرفته‌تری دارد؛ این سیستم علاوه‌بر کنترل خودکار فاصله، تنظیم سرعت اتوماتیک، می‌توانند خودرو را در جاده هدایت کنند؛ در مواقع لازم خودرو را متوقف کنند، در تقاطع تصمیم‌گیری کنند، خودرو را در لاین نگه دارند یا حتی تغییر لاین بدهند. با این حال، حتی در سیستم‌های خودران نیز به دخالت انسان نیاز است و هنوز جای پیشرفت وجود دارد.
حتماً برای شما هم پیش آمده که در یک ترافیک سنگین گیر افتاده‌اید و مجبور شده‌اید به طور مداوم بین پدال گاز و ترمز جابه‌جا شوید. این کار نه تنها خسته‌کننده است، بلکه میتواند استرس‌زا و حتی خطرناک باشد. اما تکنولوژی‌های جدید در کروز کنترل تطبیقی، به ویژه قابلیت توقف و حرکت (Stop & Go)، این مشکل را برای همیشه حل کرده است. این سیستم در ترافیکهای سنگین و طولانی به کمک راننده می‌آید و هنگامی که در ترافیک گیر می‌افتید، سیستم خودکار سرعت را کاهش داده و احتیاجی به گرفتن پدال ترمز یا گاز دادن راننده نیست؛ وقتی مسیر باز میشود، خودرو بدون دخالت شما، دوباره به حرکت درمی‌آید. با این سیستم ترافیک نیز روان‌تر شده و احتمال تصادفات کاهش می‌یابد.
مزایا و معایب سیستم کروز کنترل تطبیقی بررسی شد، حالا باید با توجه به نیازها و اولویت‌هایتان تصمیم بگیرید که آیا نصب این سیستم انتخاب درست و هوشمندانه‌ای است یا خیر! پیش از خرید خودرو، تحقیقات لازم را انجام دهید و مطمئن شوید که خودرو مجهز به سامانه کروز کنترل باشد و اگر قصد ارتقای خودروی خود را دارید با یک متخصص مشورت کنید.
شاید سوال شما هم باشد
کروز کنترل تطبیقی با استفاده از رادارها و حسگرها، سرعت و فاصله خودروی شما با خودروهای دیگر را تشخیص می‌دهد و بر اساس آن سرعت را تنظیم میکند. اگر خودروی جلویی سرعتش را کاهش دهد، ACC نیز سرعت را کم میکند و اگر مسیر خالی شود، سرعت را به حالت اولیه بازمی‌گرداند.
بله، کروز کنترل تطبیقی معمولاً در شب یا شرایط کمنور نیز کارایی خود را حفظ میکند، زیرا به رادار و حسگرهای خود متکی است که به نور محیط وابسته نیستند. اما باز هم در چنین شرایطی توصیه میشود که راننده هشیاری کامل داشته باشد.
بله، ACC میتواند در ترافیکهای شهری نیز مفید باشد، بهویژه با قابلیتهای پیشرفتهتر مانند توقف و حرکت. این سیستم میتواند به کاهش خستگی راننده کمک کند، اما باید توجه داشت که در مناطق با ترافیک سنگین و تغییرات ناگهانی، همچنان نیاز به نظارت راننده وجود دارد.
